Marcin Stasiak, dyrektor doradztwa i sprzedaży Polmass

Żelazo jest kluczowym pierwiastkiem w procesie odpowiedzi immunologicznej oraz podstawowym elementem w syntezie hemoglobiny, która odgrywa istotną rolę w transporcie tlenu w organizmie. Jeśli dochodzi do jego niedoborów, produkcja krwi oraz przeciwciał zostaje zaburzona. Wzrasta więc podatność organizmu na choroby. Ponadto pogorszeniu ulegają osiągane przyrosty masy ciała rozwijającego się organizmu. Chociaż cielę rodzi się z pewnymi zapasami żelaza, jego prawidłowy rozwój zależy od pobrania tego pierwiastka z mlekiem oraz innymi paszami. Przez pierwsze 2-3 tygodnie życia organizm cielęcia wykorzystuje zapasy zgromadzone w wątrobie i śledzionie. Jeżeli jednak jest żywione wyłącznie mlekiem, już w 3-4 tygodniu życia może dochodzić u niego do pierwszych objawów niedokrwistości. Jak wspomniałem, niedobór żelaza na ogół wynika z jego bardzo niskiej zawartości w siarze (od 1,16 do 1,6 mg/kg) oraz mleku, która wynosi około 0,2 mg/kg (wg NASEM 2021: zakres od 0,1 do 0,4 mg/kg) oraz niskiej koncentracji tego pierwiastka we krwi noworodków. Szacuje się, że zapotrzebowanie dobowe cielęcia przyrastającego 800 g/dzień na ten mikroskładnik wynosi około 100 mg, podczas gdy pobranie 8 litrów mleka dostarcza go do zaledwie 3 mg, a więc stanowczo za mało. W preparatach mlekozastępczych możliwe jest zapewnienie cielęciu zdecydowanie większej ilości tego mikroelementu. Prawidłowo skomponowany preparat w zupełności pokryje jego dzienne u tych zwierząt .Według najnowszych zaleceń żywieniowych (NASEM 2021) ilość żelaza w preparacie mlekozastępczym powinna wynosić 85 mg/kg suchej masy. Tak duża zawartość uwzględnia potrzeby pokarmowe cielęcia oraz szacowaną efektywność wchłaniania dodawanego do paszy żelaza z przewodu pokarmowego. Wyniki badań wskazują, że podawanie oseskom takich preparatów mlekozastępczych skutecznie przeciwdziała jego niedoborom. Równie skuteczną metodą jest podawanie pasz stałych i stymulowanie ich pobrania od pierwszych dni życia. W ziarnie zbóż, śrucie poekstrakcyjnej czy sianie koncentracja żelaza jest zdecydowanie większa niż w mleku. Jednocześnie wyniki nielicznych badań wskazują, że zarówno dostarczenie tego pierwiastka w tzw. suplementach doustnych jak i w postaci iniekcji ma podobną skuteczność w zapobieganiu anemii u tych zwierząt. Za jego najlepsze formy skutecznie uzupełniające ewentualnie niedobory uznaje się jego sole, tj. dichlorek żelaza, siarczan żelaza oraz różne dostępne na rynku formy chelatów.